In de wereld van logistiek en voorraadbeheer is het essentieel om grip te houden op de volgorde waarin goederen worden opgeslagen en uitgeleverd. Eén van de meest gebruikte methoden hiervoor is de LIFO methode, oftewel Last In, First Out. Deze methode bepaalt dat de laatst binnengekomen producten als eerste het magazijn verlaten. Dit heeft invloed op zowel de operationele processen als de boekhouding binnen organisaties.
Voor logistieke professionals — van magazijnmedewerkers tot supply chain managers — is het belangrijk om te begrijpen wanneer en waarom LIFO voordelig is. In dit artikel duiken we in de oorsprong van het LIFO-model, leggen we uit hoe het werkt, vergelijken we het met de FIFO-methode en geven we een praktisch voorbeeld om het concept tot leven te brengen.
Hoe is LIFO ontstaan?
De oorsprong van de LIFO methode ligt in de boekhoudkundige wereld van de vroege twintigste eeuw. In periodes van inflatie gingen bedrijven op zoek naar methoden om hun belastingdruk te verlagen door hun winst op papier te minimaliseren. LIFO bood een oplossing: door de nieuwste, vaak duurste, voorraadkosten als eerste in de boeken te verwerken, bleef de winst lager en daarmee ook de te betalen belasting.
In de logistieke sector werd LIFO gaandeweg ook toegepast als praktische methode voor voorraadbeheer, met name in situaties waar fysieke toegang tot producten niet vanzelfsprekend op FIFO is ingericht. Denk aan opslagsystemen zoals stapelrekken of containers waarin nieuwe producten makkelijker bereikbaar zijn dan oudere.
Hoewel LIFO in sommige landen boekhoudkundig is toegestaan, zoals in de Verenigde Staten (volgens de GAAP-regels), wordt het in Europa onder IFRS niet erkend als geldige voorraadwaarderingsmethode. Toch blijft het binnen logistiek en interne kostenallocatie een relevante manier om voorraadstromen te beheren — vooral in sectoren waar voorraadrotatie niet strikt chronologisch hoeft te zijn.
3 voordelen van de LIFO methode
Voor logistieke en financiële processen biedt de LIFO methode verschillende voordelen, afhankelijk van de context waarin deze wordt toegepast. De belangrijkste zijn:
- Kostenbesparing bij prijsstijging
Wanneer grondstoffen of goederen inkoopprijzen stijgen, zorgt LIFO ervoor dat de nieuwste — en dus duurdere — voorraad als eerste wordt geboekt als verkocht. Dit leidt tot hogere kosten van verkochte goederen (COGS) en dus tot een lagere winst. Het gevolg: een mogelijk belastingvoordeel op de korte termijn.
- Efficiëntie bij specifieke opslagstructuren
In bepaalde magazijnindelingen, zoals bulkopslag of containers, is het handiger om de nieuwste producten als eerste te pakken. LIFO past goed in deze scenario’s omdat het aansluit bij de fysieke realiteit van het magazijnproces. Hierdoor is er minder beweging van goederen nodig en dat bespaart tijd en arbeid.
- Lagere boekhoudkundige voorraadwaarde
Omdat de oudere, goedkopere producten langer in het magazijn blijven, wordt de voorraadwaarde op papier lager. Dit kan helpen bij het aantrekken van investeerders of bij bepaalde financiële analyses, waar een lagere asset-waarde als positief wordt gezien.
Wat is het verschil met de FIFO methode?
FIFO staat voor First In, First Out, wat inhoudt dat de producten die het eerst binnenkomen, ook als eerste het magazijn verlaten. In tegenstelling tot LIFO (Last In, First Out) zorgt FIFO ervoor dat oudere voorraad het eerst wordt gebruikt of verkocht.
➤ Voorraadverloop
- FIFO: Zorgt voor een natuurlijke rotatie van producten, ideaal voor bederfelijke goederen zoals voeding, farmaceutica of modeartikelen.
- LIFO: Laat oudere voorraad liggen, wat acceptabel is bij producten zonder houdbaarheidsdatum of verouderingsrisico.
➤ Boekhoudkundige impact
- FIFO: Bij stijgende prijzen leidt FIFO tot lagere kosten van verkochte goederen en dus tot een hogere winst — wat meer belasting betekent.
- LIFO: Daarentegen laat LIFO hogere kosten zien en dus minder winst, wat gunstig is voor het drukken van de belastingdruk.
➤ Logistieke toepassing
- FIFO wordt vaak ondersteund door geautomatiseerde systemen en rekconfiguraties die rotatie vergemakkelijken (zoals flow racks of pallet live systemen).
- LIFO werkt beter in omgevingen waar toegang tot de oudste voorraad lastig of onnodig is, zoals bulkopslag of retourlogistiek.
Kortom: de keuze tussen FIFO en LIFO hangt sterk af van het soort product, de fysieke inrichting van het magazijn en de strategische doelen van het bedrijf.
Voorbeeld van de LIFO methode
Stel je een magazijn voor dat bouwmaterialen opslaat, zoals zakken cement. Deze worden gestapeld op pallets, en elke nieuwe levering wordt bovenop de stapel geplaatst. Wanneer een order binnenkomt, pakt de magazijnmedewerker simpelweg de bovenste zakken — die het laatst zijn binnengekomen. Dit is een klassiek voorbeeld van LIFO in actie.
Praktijksituatie:
Een bouwgroothandel ontvangt drie zendingen cement in één week:
- Maandag: 100 zakken à €5
- Woensdag: 100 zakken à €6
- Vrijdag: 100 zakken à €7
Op vrijdag verkoopt het magazijn 100 zakken. Volgens de LIFO methode worden dan eerst de zakken van vrijdag uitgeleverd — dus tegen een kostprijs van €7 per zak. Boekhoudkundig worden deze hogere kosten geboekt, wat de winst verlaagt, maar ook de belastingdruk kan verminderen.
Voor de magazijnmedewerker betekent dit minder fysieke inspanning: de recentst gestapelde producten zijn direct bereikbaar. Het systeem past perfect bij opslaglocaties waar producten lang houdbaar zijn en rotatie van ondergeschikt belang is.
